Novembro: mês da ciencia en galego

Desde a Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria vaise impulsar a celebración anual do mes de novembro como MES DA CIENCIA EN GALEGO NAS BIBLIOTECAS.
Neste ano 2024 o científico homenaxeado é o matemático José Rodríguez González (Lalín, 1770 – Santiago de Compostela, 1824) como Científico Galego do ano 2024, coincidindo co bicentenario do seu falecemento.
José Rodríguez foi un adiantado da súa época, o primeiro científico galego en acadar unha dimensión internacional, cun perfil liberal e modernizador. Ademais de matemático, interesouse pola xeodesia, a astronomía, a cristalografía e a mineraloxía; mantendo contactos cos científicos europeos de referencia en cada unha destas disciplinas.
Este neno labrego de Lalín converteuse en catedrático de Matemáticas na USC. Logo trasladouse a París, onde estudou Astronomía e Altas Matemáticas. Participou na expedición internacional que permitiu definir o metro como unidade de medida. Tamén estudou en Inglaterra e regresou a Galicia como catedrático de Matemáticas Sublimes na USC, sendo profesor de Domingo Fontán. De seguido trasládase a Alemaña e posteriormente volve a París, momento no que mercou e remitiu instrumentos científicos para a Universidade de Santiago e para o seu discípulo Fontán.
No eido da Astronomía, foi profesor e tamén dirixiu o Observatorio de Madrid. Foi deputado por Galicia e implicouse na creación dunha Universidad Central, xerme da actual Universidad Complutense de Madrid. Así mesmo, realizou calendarios agrícolas para Galicia e Asturias. Pasou os derradeiros meses da 
súa vida en Santiago, onde faleceu en 1824 e foi soterrado na igrexa de Santo Agostiño.
Vídeo pedagóxico sobre a participación do científico galego José Rodríguez no proxecto internacional que permitiu establecer o metro como unidade de medida.

Co fin de divulgar a súa figura, estanse a realizar unha serie de actividades ao longo deste ano, entre elas unha exposición dedicada ao coñecido como “Matemático Rodríguez” ou “Matemático de Bermés”. A mostra pode visitarse na igrexa da Universidade de Santiago ata o 12 de novembro, momento no que iniciará un percorrido por outros puntos da xeografía galega e nacional, en particular o Concello de Lalín e a Casa de Galicia en Madrid.

Por outra banda, aquí vos deixo unhas recomendacións lectoras de ciencia en galego:

A CIENCIA DO DÍA A DÍA

Por que aparece a nosa imaxe nos espellos? Que é un coche eléctrico? Como funciona un GPS? Por que quenta o microondas? Estas son algunhas das preguntas ás que responde A ciencia do día a día, un libro para satisfacer a curiosidade máis larpeira. Queres saber se un robot pode ter sentimentos? Queres saber por que estoupan os flocos de millo? Este libro explica, de xeito moi breve e sinxelo, moitos feitos da ciencia que nos acompañan na nosa vida diaria. Un libro para aprender... divertíndote.

PEQUECHOS

Colección de seis libros sobre animais e as súas crías. Publicada en 2008 por Faktoría K de Libros

• Pequechos das montañas
• Pequechos do deserto
• Pequechos da selva
• Pequechos dos ríos e lagos
• Pequechos das pradarías e das sabana
• Pequechos das terras polares

ANIMAIS EXTRAORDINARIOS

Colección de seis libros sobre animais. A colección Animais extraordinarios convida a descubrir todo tipo de curiosidades sobre a fauna do planeta. A intención do autor, Xulio Gutiérrez, é ofrecer información de alto rigor científico dun xeito ameno e atractivo para o público infantil, fuxindo do habitual concepto do libro de texto. Destaca tamén o gran traballo do ilustrador Nicolás Fernández, un apaixonado polos animais que se define como un «antigo neno» do divulgador Félix Rodríguez de la Fuente. Conta cos seguintes títulos.

• Bocas
• Nacer
• Construtores
• Ocultos
• Ollos
• Viaxeiros
  

  PREGUNTAS QUE POÑEN OS PELOS DE PUNTA

Libro de ciencias cheo de preguntas e respostas que axudarán a nenos, e non tan nenos, a comprender o mundo dunha maneira amena e divertida. As explicacións veñen acompañadas de moitos datos curiosos e historias que axudarán a espertar o interese de todos pola ciencia. Este é o primeiro volume dunha colección de libros elaborados por unha física e unha bióloga arxentinas, Carla Baredes e Ileana Lotersztain, ás que se lles une o debuxante Javier Basile aportando unha nota de humor. As súas publicacións foron recoñecidas con varios premios a nivel internacional. É un libro recomendado para curiosos de entre 8 e 108 anos.

Eta coleción ten tres libros.

CAMIÑOS DE CIENCIA

Ao longo do Camiño de Santiago hai moitos puntos de interese, destinos e atractivos turísticos, algúns pouco coñecidos, aínda que con gran valor científico e patrimonial.  E a intersección entre a ruta xacobea e a ciencia é máis forte do que parece.

Xeoloxía, botánica e zooloxía, pero tamén a medicina, a farmacoloxía e por suposto a arqueoloxía e a historia explican o Camiño en todas as súas dimensións. Esta guía, Camiños da Ciencia, destaca o valor dos recursos turísticos científicos que existen na zona de influencia do Camiño Francés e do Camiño de Inverno.

INVENTARIOS KALANDRAKA

Os inventarios da editorial Kalandraka son libros que lembran aos vellos cadernos de campo con exquisitas ilustracións feitas con tinta china, acuarelas e rotulador.

Son unha xoia para os amantes da natureza, os nenos e non tan nenos, de forma independente. Os títulos son:

• Inventario ilustrado de frutas y verduras
• Inventario ilustrado de los árboles
• Inventario ilustrado de flores
• Inventario ilustrado de los mares
• Inventario ilustrado de animales con cola
• Inventario ilustrado de insectos
• Inventario ilustrado de animales
• Inventario ilustrado de aves
• Inventario ilustrado de dinosaurios
• Inventario ilustrado de rocas y minerales